Kategori: Makaleler

Sürrealizm Nedir? Kısa ve Öz Bir Bakış Giriş: Sürrealizmin Doğuşu ve Evrimi Sürrealizm, 20. yüzyılın başlarında, özellikle 1920’ler ve sonrasında, sanat ve edebiyat dünyasında derin izler bırakan bir hareket olarak doğmuştur. Felsefi kökenleri ve psikolojik temelleriyle, sürrealizm yalnızca bir sanat akımı değil, aynı zamanda toplumsal, kültürel ve bireysel özgürlük arayışını simgeler. Adını, Fransız şair ve yazarlardan Guillaume Apollinaire’in bir eserinden alan bu akım, insanların mantıklı düşünme biçimlerinin ötesine geçmeye, bilinçaltının derinliklerini keşfetmeye odaklanmıştır. Sürrealizmin Tarihsel Bağlamı Sürrealizm, birinci dünya savaşının ardından büyük bir toplumsal yıkımın ve psikolojik travmaların etkisiyle doğdu. Toplum, savaşın yarattığı boşluk, belirsizlik ve anlamsızlık içinde yeni bir…

Bazen bir kamu binasına girersin, sıra numaran 128, ekranda 23 yanar… ve o anda anlarsın: “Evet, ben artık kamusal bir deneyimin içindeyim.” İşte o an, “kamu hizmeti” denen o gizemli ama bir o kadar tanıdık kavram, tüm bürokratik asaletiyle seni selamlar. Ama dur bakalım — kamu hizmeti sadece sıra beklemek midir, yoksa toplumun görünmez kahramanlarının gizli dansı mı? Kamu Hizmeti Kavramı Nedir? Kamu hizmeti, en basit haliyle, devletin vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamak için yürüttüğü faaliyetlerdir. Elektriğiyle, suyuyla, okuluyla, hastanesiyle… Her sabah musluktan akan suyun, akşam eve dönerken yanan sokak lambasının ardında bir kamu hizmeti vardır. Yani bir bakıma, devletin “gönüllü kahve…

Oryantal Kültür Ne Demek? Psikolojik Bir Bakış Bir psikolog olarak insan davranışlarını anlamaya çalışırken, kültürün zihin üzerindeki etkisini göz ardı etmek mümkün değildir. Kültür yalnızca yaşam biçimimizi değil, düşünme şeklimizi, duygusal tepkilerimizi ve sosyal ilişkilerimizi de şekillendirir. “Oryantal kültür” dendiğinde, doğunun kadim değerlerini, mistik düşünce yapısını ve toplumsal düzen anlayışını ifade eden bir dünyadan bahsederiz. Bu kültür, hem bireyin ruhsal yapısına hem de toplumun psikolojik dinamiklerine derin izler bırakmıştır. Oryantal Kültürün Psikolojik Temelleri Oryantal kültür, tarih boyunca kolektivist bir yapıya sahip olmuştur. Yani birey, toplumun bir parçası olarak tanımlanır. Bu anlayış, bireyin kimliğini grup normlarına göre şekillendirmesine yol açar. Bilişsel…

Meme Sertleşmesi Neden Olur? Ekonomik Bir Perspektiften İnsan Bedenine ve Davranışlara Bakış Bir ekonomist olarak her zaman şunu düşünürüm: insan davranışları da tıpkı piyasa gibi arz ve talep dengesine tabidir. Kaynakların sınırlılığı ve seçimlerin sonuçları yalnızca finansal sistemlerde değil, insan bedeninin en temel tepkilerinde bile gözlemlenebilir. “Meme sertleşmesi neden olur?” sorusu ilk bakışta fizyolojik bir mesele gibi görünse de, aslında bedenin ekonomisini, enerji dağılımını ve toplumsal arz-talep dengesini yansıtan karmaşık bir süreçtir. Ekonomik bakış açısıyla beden, sürekli olarak kıt kaynakları (enerji, dikkat, hormonlar) en yüksek faydayı sağlayacak biçimde dağıtmaya çalışan bir mikro sistemdir. Meme sertleşmesi de bu sistemin bir tür…

Hint Tavuk Kaç Yumurtadan Sonra Gurk Olur? Bir Psikoloğun Meraklı Gözünden Davranışın Derinliklerine Yolculuk Bir psikolog olarak bazen doğanın en sade görünen davranışlarında bile insan ruhuna dair ipuçları bulurum. Hint tavuğunun yumurtladıktan sonra gösterdiği gurk olma davranışı da bunlardan biridir. Yüzeyde biyolojik bir süreç gibi görünse de, altında güçlü bir bilişsel denge, duygusal yönelim ve sosyal içgüdü yatmaktadır. Peki, gerçekten Hint tavuk kaç yumurtadan sonra gurk olur? Ve bu davranış bize insan doğası hakkında ne anlatır? Bilişsel Boyut: Karar Verme Süreci Bir Hint tavuğu genellikle 10 ila 15 yumurtadan sonra gurk olur. Ancak bu sayı yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda…

Hastaya Plazma Vermek Ne Demek? Toplumsal Cinsiyet, Empati ve Adalet Perspektifinden Bir Bakış Bir hastaya plazma vermek… Kulağa sadece tıbbi bir müdahale gibi gelebilir. Ancak bu eylem, aslında insanlık hikâyesinin, dayanışmanın, eşitliğin ve toplumsal sorumluluğun derin bir yansımasıdır. Plazma, hayat kurtarır; ama bu hayat kurtarma sürecinin arkasında yatan dinamikleri anlamak, bizi sadece sağlık konularında değil, aynı zamanda sosyal adalet ve toplumsal cinsiyet gibi önemli meselelerde de düşünmeye davet eder. Plazma Nedir ve Neden Önemlidir? Plazma, kanın sıvı kısmıdır ve bağışıklık sisteminin savaşçısı olan antikorları taşır. Özellikle ağır hastalıklarla mücadele eden bireylerde —örneğin bazı enfeksiyonlar, kan hastalıkları veya bağışıklık sistemi sorunlarında—…

Berjer Kaça Kaplanır? Küresel ve Yerel Bakışların Kesiştiği Nokta Ev dekorasyonu denince çoğu zaman aklımıza mobilya mağazaları, kataloglar ve iç mimari fikirleri gelir. Ancak bu dünyanın en kişisel ve aynı zamanda en evrensel sorularından biri aslında çok daha basittir: “Berjer kaça kaplanır?” Kulağa sıradan bir soru gibi gelebilir ama aslında içinde kültürel algılardan ekonomik dinamiklere, yerel geleneklerden küresel tasarım trendlerine kadar pek çok cevabı barındırır. Gelin bu konuyu sadece bir fiyat hesabı olarak değil, dünya ve Türkiye penceresinden çok boyutlu bir şekilde ele alalım. Berjer Nedir ve Neden Bu Kadar Önemlidir? Sadece Bir Koltuk Değil, Bir Kültür Meselesi Berjer, Fransız…

Guguklu Saat Ne Zaman Öter? Gücün Zamanı, Sessizliğin Siyaseti Bir siyaset bilimci için zaman, sadece saatle ölçülen bir kavram değildir; o, güç ilişkilerinin, kurumsal reflekslerin ve ideolojik ritimlerin belirlediği bir düzendir. Toplumun guguklu saati, her dönemde farklı bir sesi temsil eder: kimi zaman iktidarın buyruğunu, kimi zaman halkın sabrını, kimi zaman da sessizliğin çığlığını. Peki guguklu saat ne zaman öter? Ve kim karar verir o anın geldiğine? Gücün Mekanizması: Guguklu Saatin Dişlileri Bir siyasal sistem, tıpkı bir guguklu saat gibi işler. Her parça, görünürde küçük ama bütün içinde hayati bir role sahiptir. Güç; kimde, ne kadar ve hangi amaçla toplandığına…

ENFP Ne Oluyor? (Köklerden Geleceğe, Kalpten Bir Yolculuk) Bir masanın etrafında toplanmışız gibi düşün: kahveler buharını salıyor, hepimizin zihninde aynı soru dolaşıyor—“ENFP ne oluyor?” Son yıllarda bu kişilik tipine dair hem övgü hem önyargı arttı; kimisi onları sınırsız yaratıcılığın temsilcisi, kimisi dağınık fikirlerin kaynağı olarak görüyor. Benim derdim şu: Etiketi bir kenara koyup, kökenleri anlamak, bugünün koşullarında neler değiştiğini görmek ve yarına doğru ENFP’nin nasıl evrilebileceğini konuşmak. Samimi bir sohbet gibi; ama merakın pusulası hep bilimsel veriyi gösterecek. ENFP’nin Kökenleri: Hangi dinamiklerden doğuyor? MBTI kuramı, Carl Jung’un psikolojik işlevlerine dayanır. ENFP’nin bilişsel işlev dizilimi genellikle şu şekilde açıklanır: Ne (Dışadönük…

Beğenmek Nasıl Yazılır TDK? Siyaset Biliminin Gözünden İktidar, İdeoloji ve Onay Kültürü Bir siyaset bilimci olarak, insanların neden ve neyi “beğendiğini” merak etmek, yalnızca dilin değil, iktidarın da doğasına inmektir. “Beğenmek nasıl yazılır TDK?” sorusu yüzeyde dilbilgisel bir merak gibi görünse de, derinlerde politik bir anlam taşır: Beğenmek, bir onay biçimidir; bir tercih, bir yönelim, bir güç jestidir. Toplumsal düzen, büyük ölçüde kimin neyi beğendiği, neyi reddettiği ve bu tercihin kim tarafından görünür kılındığı üzerinden şekillenir. O halde asıl soru şu olabilir: Beğenmek, gerçekten bireysel bir eylem midir, yoksa siyasal bir pozisyon alış mı? Beğenmek: Dilin Ötesinde Bir Onay Mekanizması…