Kategori: Makaleler

Baş Üstünde Tutmak: Değerin ve Anlamın Felsefi Kökleri Bir filozofun gözünden bakıldığında, “baş üstünde tutmak” yalnızca bir deyim değil, insanın değer verme biçiminin ontolojik ve etik bir tezahürüdür. Bu ifade, bir şeyi ya da birini “yüceltme”, “önemseme”, hatta “varoluşun merkezine yerleştirme” anlamını taşır. Ancak bu yüceltme, salt duygusal bir tepki midir, yoksa bilgi, değer ve varlık anlayışımızın iç içe geçtiği bir insan tutumu mudur? Etik Perspektiften: Değer Vermenin Sorumluluğu Etik açısından “baş üstünde tutmak”, bir varlığa saygı duymak ve ona hak ettiği değeri vermek anlamına gelir. Immanuel Kant’ın “insanı hiçbir zaman yalnızca araç olarak değil, daima amaç olarak gör” ilkesini…

Baston Alırken Nelere Dikkat Edilmeli? – Bir Yol Arkadaşı Seçmenin Hikâyesi Bazen hayatın akışı içinde küçücük bir nesne, büyük bir yol arkadaşına dönüşür. Baston da tam olarak böyledir. Kimi için yaşlılığın zarif bir sembolü, kimi için bir kaza sonrası yeniden yürümeye atılan ilk adımın destekçisidir. Bugün sizlere sadece bir baston seçme rehberi sunmayacağım; aynı zamanda hayatın tam ortasında geçen, stratejiyle empatinin buluştuğu bir hikâyeyi anlatacağım. Belki bu hikâyede kendinizi, annenizi, dedenizi ya da bir gün bastona ihtiyaç duyacak olan gelecekteki sizi bulacaksınız. — İki Kardeş, Bir Baston ve İki Farklı Yol Her şey, 74 yaşındaki dedeleri Mehmet Bey için baston…

Konar Göçer Ne Demek TDK? Edebiyatın Dilinde Yolculuğun Hikâyesi Kelimelerin bir hafızası vardır; her biri, insanlığın yüzyıllar boyunca taşıdığı duyguların ve deneyimlerin sessiz tanığıdır. “Konar göçer” ifadesi de bu anlamda yalnızca bir tanım değil, bir yaşam biçiminin, bir kültürün ve bir edebi imgenin özüdür. Türk Dil Kurumu’na göre “konar göçer”, belirli bir yerde sürekli kalmayıp, mevsimlere, otlaklara veya geçim koşullarına göre bir yerden bir yere göç eden toplulukları tanımlar. Ancak bir edebiyatçının gözünden bakıldığında bu tanım, yalnızca göçün fiziksel yönünü değil, insanın varoluşsal yolculuğunu da anlatır. Kelimelerin İzinde: Konar Göçerlik ve Edebiyatın Dili “Konmak” ve “göçmek”… İki fiil, iki zıt…

Hangi Kurumlarda Gönüllü Olunur? Bir Psikoloğun Gözünden Gönüllülüğün Psikolojisi İnsan davranışlarını gözlemleyen bir psikolog olarak, en çok ilgimi çeken şeylerden biri insanların neden hiçbir maddi karşılık beklemeden bir eylemde bulunmayı seçtikleridir. Gönüllülük bu anlamda sadece bir “yardım etme” biçimi değil, aynı zamanda insanın iç dünyasında bir anlam arayışıdır. “Hangi kurumlarda gönüllü olunur?” sorusu da aslında “Ben kimim ve topluma nasıl katkıda bulunabilirim?” sorusunun psikolojik bir uzantısıdır. Bu yazıda, gönüllülük eylemini bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji perspektiflerinden ele alarak, insanın neden gönüllü olma ihtiyacı duyduğunu ve bu deneyimin hangi kurumlarda şekillendiğini inceleyeceğiz. Bilişsel Psikoloji Perspektifi: Anlam Arayışı ve Öz-Farkındalık Bilişsel psikoloji,…

Bir Sosyoloğun Gözünden: Gönlü Zengin Olmak Ne Anlama Gelir? Toplumun karmaşık ilişkiler ağını, bireylerin davranışlarını ve değer dünyasını anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, sık sık aynı soruyla karşılaşırım: “Gerçek zenginlik nedir?” Maddi varlıkların çokluğu mu, yoksa paylaşmanın inceliği mi? Bu soruya en samimi yanıtı, Anadolu’nun sıcak sofralarında, bir tas çorbasını bölüşen insanların arasına karıştığımda bulurum. Çünkü orada, cebinde az ama gönlünde çok şey taşıyan insanların hikâyeleri yankılanır. “Gönlü zengin olmak” tam da bu noktada, toplumsal bir olgudan çok daha fazlasına dönüşür — bir kültürel miras, bir yaşam biçimi, bir toplumsal tutumdur. Gönül Zenginliği: Toplumsal Normların Kalbinde Bir Değer Toplumsal normlar,…

Hanım Kız Ne Demek? Bilimsel ve Kültürel Bir Mercekten Bakış Toplum dilimizi şekillendiren kelimelerin ardında genellikle köklü bir tarih, sosyal normlar ve kültürel değerler yatar. “Hanım kız” ifadesi de bu türden bir dilsel mirastır. Gündelik yaşamda kimi zaman sevgi dolu, kimi zaman küçümseyici bir tonda kullanılır. Peki, bu iki kelimenin birleşimi neden bu kadar çok şey anlatır? “Hanım kız” ne demek, gerçekten neyi temsil eder? Gelin, hem bilimsel hem toplumsal bir mercekle birlikte inceleyelim. Dilin Sosyolojik Gücü: Kelimelerin Altındaki Kültür Dil, toplumun değerlerini yansıtan bir aynadır. Sosyodilbilim alanındaki araştırmalar, kelimelerin yalnızca iletişim aracı olmadığını; aynı zamanda kültürel rollerin taşıyıcısı olduğunu…

Bir Tarihçinin Gözünden: “Guddük” Ne Demek? Geçmişin Sade Ama Derin Bir İzinde Bir tarihçi olarak her kelimenin ardında bir hikâye ararım. Diller, tıpkı toplumlar gibi zamanla değişir, dönüşür ve bazen bir kelime yüzyılların izini taşır. “Guddük” kelimesi de bunlardan biridir. İlk duyulduğunda kulağa basit, hatta şaka yollu bir ifade gibi gelir. Oysa Anadolu’nun topraklarında yankılanan her sözcük gibi, “guddük” de geçmişten bugüne uzanan kültürel bir hafızayı barındırır. Bu yazıda, “guddük ne demek?” sorusunu yalnızca dilsel değil, tarihsel ve toplumsal bir mercekten inceleyeceğiz. Kökenine Yolculuk: Guddük’ün Tarihsel İzleri Kelimenin kökenine bakıldığında, “guddük” Anadolu’nun özellikle Orta ve Doğu bölgelerinde kullanılan yerel bir…

Engel Handikap Ne Demek? Eşitliğin Gölgesinde Bir Kavramı Yeniden Düşünmek Bazı kelimeler vardır, hayatın her alanında karşımıza çıkar ama anlamı hep biraz eksik kalır. “Engel” ve “handikap” da bunlardan biridir. Kimileri için sadece bir spor terimi, kimileri için bir tıbbi durum, kimileri içinse bir yaşam mücadelesinin adı. Ama aslında bu kelimeler, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden sosyal adalet arayışına kadar uzanan bir zincirin halkalarıdır. Bu yazıda, “engel handikap ne demek?” sorusunu sadece tanımlamakla kalmayacağız — aynı zamanda bu kavramın insan olmanın, farklı olmanın ve eşit olma mücadelesinin neresinde durduğunu konuşacağız. Engel ve Handikap: Farklılık mı, Fırsat Eşitsizliği mi? “Engel” çoğu zaman doğuştan…

Git Gide Neden Bitişik? Bir Dilbilimsel Yolculuk ve Tarihsel Değişim Üzerine Bir Analiz Bir tarihçi olarak, dilin geçmişten günümüze nasıl evrildiğini görmek oldukça ilginç bir süreç. Her kelime, her deyim ve her yapısal değişiklik, bir dönemin sosyal yapısına, kültürel değerlerine ve toplumsal dönüşümlerine ayna tutar. “Git gide” ifadesinin zamanla bitişik hale gelmesi de, dilin nasıl canlı bir varlık gibi gelişip şekillendiğinin güzel bir örneğidir. Bu yazıda, dilin evrimsel sürecini ve bu değişimin toplumsal bağlamdaki etkilerini tarihsel bir bakış açısıyla ele alacağım. “Git Gide”nin Tarihsel Arka Planı Türkçede zamanla değişen dil kurallarına baktığımızda, genellikle kelimelerin birleşmesi, dilin daha hızlı ve daha…

Bazı kavramlar vardır ki, yalnızca bir dönemin ya da toplumun değil; farklı kültürlerin de hafızasında iz bırakır. “Havas” ve “avam” da bu türden kavramlardır. Bazen bir sohbetin ortasında, bazen de eski metinlerde karşımıza çıkar. Bugün bu yazıda, bu iki kelimenin ne anlama geldiğini, küresel ve yerel bakış açılarıyla inceleyerek ele alacağız. Çünkü kelimelerin taşıdığı anlam, sadece sözlüklerde değil, toplumların dünyayı görme biçiminde gizlidir. Havas ve Avam Ne Anlama Gelir? Türkçe’de “havas”, seçkinler, özel bir bilgiye ya da ayrıcalığa sahip olanlar anlamında kullanılır. Buna karşılık “avam”, halkın geneli, sıradan insanlar demektir. Bu iki kelime, çoğu zaman toplumsal sınıfları veya bilgiye erişim…